Family Anthicidae
 
Notoxus Geoffroy, 1762
 
  Notoxus brachycerus (Faldermann, 1837) (N, S, Si, Sa)
  Notoxus cavifrons La Ferté-Sénectère, 1848
        Notoxus cavifrons appendicinus Desbrochers, 1875 (N, S, Si, Sa)
  Notoxus lobicornis Reiche, 1864 (Si)
  Notoxus lonai Bucciarelli, 1973 (N, S, Si) (*)
  Notoxus miles W.L.E. Schmidt, 1842 (*)
        Notoxus miles italicus Bucciarelli, 1978 (S)
  Notoxus monoceros (Linné, 1761)
        Notoxus monoceros monocerus (Linné, 1761) (N, S, Sa?)
  Notoxus siculus La Ferté-Sénectère, 1848 (Si) [E]
  Notoxus trifasciatus Rossi, 1792 (N, S, Si, Sa)
 
Mecynotarsus La Ferté-Sénectère, 1848
 
  Mecynotarsus fausti Seidlitz, 1891 (N, S, Si, Sa)
  Mecynotarsus serricornis (Panzer, 1796) (N, S, Si, Sa)
 
Pseudonotoxus Pic, 1900
 
  Pseudonotoxus testaceus (La Ferté-Sénectère, 1848) (*)
        Pseudonotoxus testaceus testaceus (La Ferté-Sénectère, 1848) (Sa)
 
Endomia Laporte de Castelnau, 1840
 
  Endomia occipitalis (L. Dufour, 1843) (N, S, Si, Sa)
  Endomia tenuicollis (Rossi, 1792)
        Endomia tenuicollis tenuicollis (Rossi, 1792) (N, S, Si, Sa)
  Endomia unifasciata (Bonelli, 1807)
        Endomia unifasciata unifasciata (Bonelli, 1807) (N, S, Si, Sa)
 
Amblyderus La Ferté-Sénectère, 1848
 
  Amblyderus brunneus Pic, 1893 (S, Si) [E] (*)
  Amblyderus scabricollis (La Ferté-Sénectère, 1847) (S, Si, Sa) (*)
 
Anthicus Paykull, 1798
 
  Anthicus antherinus (Linné, 1761) (N, S, Si, Sa) (*)
  Anthicus ater (Panzer, 1796) (N) (*)
  Anthicus axillaris W.L.E. Schmidt, 1842 (N, Sa?)
  Anthicus biguttatus La Ferté-Sénectère, 1848 (N?, S, Sa)
  Anthicus bimaculatus (Illiger, 1802) (N, Sa?)
  Anthicus brunneus La Ferté-Sénectère, 1842 (N?, S?) (*)
  Anthicus brunnipennis Pic, 1896 (Sa) (*)
  Anthicus cribripennis Desbrochers, 1875 (S) (*)
  Anthicus czernohorskyi Pic, 1912 (N) (*)
  Anthicus fenestratus W.L.E. Schmidt, 1842 (N, S, Si, Sa)
  Anthicus flavipes (Panzer, 1797) (*)
        Anthicus flavipes flavipes (Panzer, 1797) (N, Si)
  Anthicus fumosus Lucas, 1843 (Si, Sa)
  Anthicus fuscicornis La Ferté-Sénectère, 1848 (Sa?) (*)
  Anthicus genei La Ferté-Sénectère, 1848 (S, Si, Sa)
  Anthicus hamicornis Marseul, 1880 (Sa)
  Anthicus invreai Koch, 1933 (N, S, Si)
  Anthicus laeviceps Baudi, 1877 (N, S, Si, Sa)
  Anthicus luteicornis W.L.E. Schmidt, 1842 (N, S, Si)
  Anthicus niger (Olivier, 1811) (N, S, Si, Sa)
  Anthicus ophthalmicus Rottenberg, 1870 (Si)
  Anthicus proximus Marseul, 1879 (S, Sa)
  Anthicus quadridecoratus Abeille de Perrin, 1885 (Sa) (*)
  Anthicus quadrioculatus La Ferté-Sénectère, 1848 (N, S)
  Anthicus rufivestis Marseul, 1879 (Sa)
  Anthicus schmidtii Rosenhauer, 1847 (N, S, Sa)
  Anthicus sellatus (Panzer, 1797) (N, S)
  Anthicus theryi Pic, 1892 (Sa)
  Anthicus tristis W.L.E. Schmidt, 1842 (*)
        Anthicus tristis tristis W.L.E. Schmidt, 1842 (N, S, Si, Sa)
 
Hirticomus Pic, 1894
 
  Hirticomus hispidus (Rossi, 1792) (N, S, Si, Sa)
  Hirticomus quadriguttatus (Rossi, 1792) (N, S, Si, Sa)
 
Omonadus Mulsant & Rey, 1866
 
  Omonadus bifasciatus (Rossi, 1792) (N, S, Si, Sa) (*)
  Omonadus floralis (Linné, 1758) (N, S, Si, Sa)
  Omonadus formicarius (Goeze, 1777) (N, S, Si, Sa)
 
Cordicomus Pic, 1894
 
  Cordicomus gracilior (Abeille de Perrin, 1885) (S)
  Cordicomus gracilis (Panzer, 1797) (N, S)
  Cordicomus instabilis (W.L.E. Schmidt, 1842)
        Cordicomus instabilis instabilis (W.L.E. Schmidt, 1842) (N, S, Si, Sa)
 
Cyclodinus Mulsant & Rey, 1866
 
  Cyclodinus blandulus (Baudi, 1877)
        Cyclodinus blandulus blandulus (Baudi, 1877) (Si, Sa)
  Cyclodinus bremei (La Ferté-Sénectère, 1842)
        Cyclodinus bremei bremei (La Ferté-Sénectère, 1842) (N, S, Si, Sa)
  Cyclodinus brivioi Bucciarelli, 1962 (Sa) [E] (*)
  Cyclodinus coniceps (Marseul, 1879) (N, S, Si, Sa) (*)
  Cyclodinus constrictus (Curtis, 1838) (N, S, Si, Sa) (*)
  Cyclodinus croissandeaui (Pic, 1893)
        Cyclodinus croissandeaui croissandeaui (Pic, 1893) (Sa)
  Cyclodinus debilis (La Ferté-Sénectère, 1848) (Si) (*)
  Cyclodinus humilis (Germar, 1824) (N, S, Si, Sa)
  Cyclodinus italicus (Pic, 1901) (S) [E] (*)
  Cyclodinus larvipennis (Marseul, 1879) (N, S, Si, Sa?)
  Cyclodinus longipilis (C. Brisout de Barneville, 1863) (N?, Sa?) (*)
  Cyclodinus lucidicollis (Marseul, 1879) (Sa)
  Cyclodinus minutus (La Ferté-Sénectère, 1842)
        Cyclodinus minutus minutus (La Ferté-Sénectère, 1842) (N, S, Si, Sa)
  Cyclodinus salinus (Crotch, 1866)
        Cyclodinus salinus carthageniensis (Pic, 1893) (Sa)
  Cyclodinus ustulatus (La Ferté-Sénectère, 1848) (N?, Si?, Sa?) (*)
 
Stricticomus Pic, 1894
 
  Stricticomus longicollis (W.L.E. Schmidt, 1842) (N, S, Si, Sa)
  Stricticomus tobias (Marseul, 1879) (N, S, Si, Sa) (*)
  Stricticomus transversalis (A. Villa & G.B. Villa, 1833)
        Stricticomus transversalis transversalis (A. Villa & G.B. Villa, 1833) (N, S, Si, Sa)
 
Leptaleus La Ferté-Sénectère, 1848
 
  Leptaleus rodriguesi (Latreille, 1802) (N, S, Si, Sa)
 
Formicomus La Ferté-Sénectère, 1848
 
  Formicomus canaliculatus La Ferté-Sénectère, 1848 (S?, Si) (*)
  Formicomus ionicus La Ferté-Sénectère, 1848 (Si?) (*)
  Formicomus latro La Ferté-Sénectère, 1848
        Formicomus latro latro La Ferté-Sénectère, 1848 (Si, Sa)
  Formicomus pedestris (Rossi, 1790) (N, S, Si, Sa)
 
Stenidius La Ferté-Sénectère, 1848
 
  Stenidius vittatus (Lucas, 1843) (*)
        Stenidius vittatus vittatus (Lucas, 1843) (Si)
 
Clavicomus Pic, 1894
 
  Clavicomus dichrous (La Ferté-Sénectère, 1848) (S, Si, Sa)
  Clavicomus doderoi (Pic, 1902) (Sa) [E]
  Clavicomus longiceps (La Ferté-Sénectère, 1848) (Si)
  Clavicomus paganettii (Pic, 1909) (S, Si) [E]
  Clavicomus ragusae (Pic, 1898) (Si) [E]
  Clavicomus versicolor (Kiesenwetter, 1865) (S?, Si?) (*)
 
Tenuicomus Pic, 1894
 
  Tenuicomus ocreatus (La Ferté-Sénectère, 1847) (*)
        Tenuicomus ocreatus ocreatus (La Ferté-Sénectère, 1847) (Si?)
  Tenuicomus olivaceus (La Ferté-Sénectère, 1848) (Si) (*)
  Tenuicomus pumilus (Baudi, 1877) (Si)
  Tenuicomus subsericeus (Pic, 1898) (Si) [E]
  Tenuicomus velox (La Ferté-Sénectère, 1848) (*)
        Tenuicomus velox bucciarellii Nardi, 1995 (N)
        Tenuicomus velox velox (La Ferté-Sénectère, 1848) (S, Si)
 
Microhoria (Immicrohoria) Pic, 1894
 
  Microhoria (Immicrohoria) caprai Bucciarelli, 1977 (N) [E] (*)
  Microhoria (Immicrohoria) chobauti (Pic, 1892) (Si) (*)
  Microhoria (Immicrohoria) dejeanii (La Ferté-Sénectère, 1848) (*)
        Microhoria (Immicrohoria) dejeanii dejeanii (La Ferté-Sénectère, 1848) (S, Sa)
  Microhoria (Immicrohoria) fasciata (Chevrolat, 1838) (*)
        Microhoria (Immicrohoria) fasciata fasciata (Chevrolat, 1838) (N, S, Si?, Sa?)
  Microhoria (Immicrohoria) helenae (Koch, 1933) (S) [E] (*)
  Microhoria (Immicrohoria) leonhardi (Krekich-Strassoldo, 1913) (S) [E] (*)
  Microhoria (Immicrohoria) mylabrina (Gené, 1839) (Sa) (*)
  Microhoria (Immicrohoria) plumbea (La Ferté-Sénectère, 1842)
        Microhoria (Immicrohoria) plumbea plumbea (La Ferté-Sénectère, 1842) (N, S)
  Microhoria (Immicrohoria) venusta (A. Villa & G.B. Villa, 1833) (N, S?) (*)
  Microhoria (Immicrohoria) zonata (La Ferté-Sénectère, 1848) (Sa) [E]
 
Microhoria (Platyhoria) Bonadona, 1952
 
  Microhoria (Platyhoria) caliginosa (La Ferté-Sénectère, 1848) (*)
        Microhoria (Platyhoria) caliginosa caliginosa (La Ferté-Sénectère, 1848) (N, Si?)
  Microhoria (Platyhoria) funeraria (Marseul, 1879) (N) (*)
  Microhoria (Platyhoria) oertzeni (Pic, 1901) (*)
        Microhoria (Platyhoria) oertzeni sicula Bucciarelli, 1978 (Si)
  Microhoria (Platyhoria) raveli (Pic, 1899) (S)
  Microhoria (Platyhoria) terminata (W.L.E. Schmidt, 1842) (N, S, Si, Sa) (*)
  Microhoria (Platyhoria) unicolor (W.L.E. Schmidt, 1842) (*)
        Microhoria (Platyhoria) unicolor unicolor (W.L.E. Schmidt, 1842) (N?)
 
Aulacoderus La Ferté-Sénectère, 1848
 
  Aulacoderus funebris (Reitter, 1884) (S?) (*)
 
Tomoderus La Ferté-Sénectère, 1848
 
  Tomoderus italicus Marseul, 1879 (S, Si) [E]
 
Pseudotomoderus Pic, 1892
 
  Pseudotomoderus compressicollis (Motschulsky, 1839)
        Pseudotomoderus compressicollis compressicollis (Motschulsky, 1839) (N, S, Si, Sa)
 
 
Note
 
Amblyderus brunneus: Presente in S solo in Calabria.
Amblyderus scabricollis: Presente in S solo in Calabria.
Anthicus antherinus: Bonadona (1991) distingue due spp: Anthicus a. antherinus e A. a. syriae Pic, 1892; la cui distribuzione in Italia resta da accertare.
Anthicus ater: Solo in Piemonte. Secondo Burakowski et al. (1987) la specie è stata descritta da Thunberg (1787).
Anthicus brunneus: Indicata genericamente di Italia (Uhmann, 1992) solo sulla base di dati di letteratura (Uhmann, in litteris, 1994); una segnalazione per la Sicilia è stata successivamente riferita ad Anthicus fenestratus.
Anthicus brunnipennis: Endemismo sardo-còrso; Uhmann (1992) lo considera semplice varietà di Anthicus genei.
Anthicus cribripennis: Solo in Toscana e Lazio.
Anthicus czernohorskyi: Specie probabilmente introdotta dall'Asia, descritta di Trieste e mai più ripresa in Italia.
Anthicus flavipes: L'indicazione per la Sicilia è forse dovuta a un errore di etichettatura (Fancello, com. pers.).
Anthicus fuscicornis: Una recente segnalazione per "Italien" (Uhmann, 1992) è basata su materiale di Sardegna, senza altri dati (Uhmann, in litteris, 1994), che necessita di verifica.
Anthicus quadridecoratus: Endemita sardo-corso; vecchie segnalazioni per la Sicilia e per Hyères (France, Var) non sono state più confermate.
Anthicus tristis: Uhmann (1992) considera discrepans sottospecie valida. Per i problemi nomenclatoriali relativi ad Anthicus elegans Steven, 1806 vedi Bonadona (1991).
Aulacoderus funebris: Una recente segnalazione per "Italy: Lesina" probabilmente si riferisce all'Isola di Lesina in Dalmazia; esiste inoltre una vecchia segnalazione non più confermata per la Sicilia per l'enigmatico Aulacoderus friwaldszkyi (La Ferté-Sénectère, 1848) di cui A. funebris è probabilmente sinonimo.
Clavicomus versicolor: Presenza molto dubbia (cfr. Pic, 1934; Uhmann, 1992).
Cyclodinus brivioi: Secondo Bucciarelli (1980) potrebbe anche essere una ssp. di Cyclodinus coniceps (Marseul, 1879) o di C. schatzmayri (Koch, 1931).
Cyclodinus coniceps: Uhmann (1992), diversamente da Bonadona (1991), riporta tra i sinonimi anche Cyclodinus schatzmayri (Koch, 1931) e C. caroli (Pic, 1915). In Italia sarebbe presente la ssp. lagunarum (Krekich-Strassoldo, 1919) (cfr. Bucciarelli, 1980).
Cyclodinus constrictus: Bonadona (1991) distingue quattro ssp. i cui areali si sovrappongono in alcune zone: constrictus (Curtis, 1838), lameyi (Marseul, 1889), subconvexus (Rey, 1892) e marinus (Krekich-Strassoldo, 1919) (= ruffoi Bucciarelli, 1959). In Italia sono presenti individui attribuibili a quest'ultima ssp., a lameyi e con caratteristiche intermedie tra subconvexus e marinus.
Cyclodinus debilis: In Italia nota solo per l'Isola di Pantelleria.
Cyclodinus italicus: Specie nota di Puglia, Basilicata e Calabria; le segnalazioni per la Dalmazia (cfr. Pic, 1934) si riferiscono a Cyclodinus moltonii Bucciarelli, 1961.
Cyclodinus longipilis: Presenza basata solo su vecchie segnalazioni (cfr. Bucciarelli, 1980; Bonadona, 1991).
Cyclodinus ustulatus: Presenza verosimile ma basata solo su dati di letteratura.
Formicomus canaliculatus: In S solo un vecchio esemplare cartellinato "Rom." (Uhmann, 1985).
Formicomus ionicus: Recente segnalazione basata su materiale senza precisa località di una vecchia collezione.
Microhoria (Immicrohoria) caprai: Attualmente nota solo della Liguria.
Microhoria (Immicrohoria) chobauti: In Italia presente solo nell'isola di Lampedusa.
Microhoria (Immicrohoria) dejeanii: Presente in S solo in Toscana e nell'Isola d'Elba.
Microhoria (Immicrohoria) fasciata: Circa la presenza in Piemonte delle ssp. helvetica (Krekich-Strassoldo, 1929) e opaca (Rey, 1892) vedi Bucciarelli (1980) e Bonadona (1991).
Microhoria (Immicrohoria) helenae: Specie endemica del Gargano.
Microhoria (Immicrohoria) leonhardi: Specie endemica del Gargano.
Microhoria (Immicrohoria) mylabrina: Endemita sardo-corso.
Microhoria (Immicrohoria) venusta: In S solo una vecchia segnalazione per il Gran Sasso.
Microhoria (Platyhoria) caliginosa: Specie segnalata in N solo per la Venezia Giulia; l'indicazione per la Si (Uhmann, 1985) è meritevole di conferma. Per i problemi relativi alla ssp. sexualis (Koch, 1933) vedi Bucciarelli (1980: 215).
Microhoria (Platyhoria) funeraria: Attribuzione sottogenerica incerta; specie nuova per la fauna italiana: Lombardia (BG), Predore, Lago d'Iseo, 22.-24.V.1961, leg. Freude, det. Bonadona, 1 es., Staatssammlung München (Uhmann, in litteris, 1994).
Microhoria (Platyhoria) oertzeni: La ssp. sicula è endemica italiana.
Microhoria (Platyhoria) terminata: La distribuzione dovrà essere rivista poiché Bonadona (1991) considera specie valida Microhoria (Platyhoria) ruficollis (W.L.E. Schmidt, 1842), della Provenza, in passato ritenuta sinonimo di M. (P.) terminata.
Microhoria (Platyhoria) unicolor: La specie è intesa nel senso di Bucciarelli (1980); Bonadona (1991) sembra essere di opinione diversa. Solo vecchie segnalazioni (Liguria e Alpi Marittime) e una recente di vecchi esemplari cartellinati "Italia".
Notoxus lonai: Specie subendemica italiana, presente anche nelle Alpi francesi sud-orientali.
Notoxus miles: La spp. italicus è endemica italiana (Marche, Campania, Basilicata, Calabria).
Omonadus bifasciatus: Secondo alcuni autori questa specie dovrebbe chiamarsi, a causa di una omonimia, Omonadus kolenatii (Kolenati, 1846).
Pseudonotoxus testaceus: L'indicazione per la Basilicata (Bucciarelli, 1980 fig. 48) è quasi sicuramente dovuta ad un refuso di stampa.
Stenidius vittatus: Antica segnalazione verosimile ma mai confermata.
Stricticomus tobias: Specie attualmente cosmopolita di probabile origine medio-orientale, raccolta per la prima volta in Italia nel 1944.
Tenuicomus ocreatus: Antiche segnalazioni non più confermate.
Tenuicomus olivaceus: Specie recentemente confermata per la fauna italiana (Uhmann, in litteris, 1994).
Tenuicomus velox: La ssp. bucciarellii è endemica della laguna veneta, la sottospecie nominale è presente anche a Malta.

Top of page